Nellie Bly
| Nellie Bly | |
|---|---|
 | |
| Leshanow |
Nellie Bly  |
| Genys |
Elizabeth Jane Cochran 5 Me 1864 Burrell Township |
| Mernans |
27 Genver 1922, 1922 a niwmonia Evrek Nowydh |
| Trigva |
Evrek Nowydh, Roosevelt Island |
| Kenedhlogeth |
Statys Unys |
| Galwesigeth |
skrifer, jornalyas, romansydh, viajyer, deviser, suffrajydh, omgemeryer |
| Aswonnys rag |
Ten Days in a Mad-House |
| Pries |
Robert Seaman |
| Pewasow |
Hel a Vri Kenedhlek rag Benenes |
| Sinans | |
 | |
Elizabeth Cochrane Seaman (genys Elizabeth Jane Cochran; 5ves Me, 1864 – 27ves Genver, 1922), aswonnys yn-dann hy hanow pluven Nellie Bly, o jornalyas, den diwysyans, deviser ha gweyther alusen Amerikanek. Aswonnys o hy rag hy viaj kampyorus a-dro dhe'n norvys yn 72 dydh, herwydh an den fugiethek Phileas Fogg y'n romans Jules Verne, ha derivas diskudha may oberas hi ynno yn-dann gel rag derivas ow tochya folji a-bervedh. Ragresydh o hi yn hwel ma ha hi a lonchyas eghen nowydh a jornalieth hwithrus.
Genys veu yn Burrell Township, Konteth Armstrong, Pennsylvani. Hy thas o ynvroyas iwerdhonek.
Ober gans Pittsburgh Dispatch
[golegi | pennfenten]Erthygel y'n Pittsburgh Dispatch titlys "What Girls Are Good For" a dherivis bos benenes y'n brassa rann rag dinythi fleghes hag oberi y'n chi. Elizabeth a skrifas gorthyp yn-dann an leshanow "Lonely Orphan Girl". Yth esa marth a hemma dhe'n pennskrifer, George Madden hag ev a brofyas dhedhi chons dhe skrifa erthygel rag an paper nowodhow. Hy hynsa erthygel gwir o henwys "The Girl Puzzle" hag o yn kever fatel wre didhemedhyans menni benenes. Hi a skoodhyas amendyansow an lagha didhemedhi. Madden a brofyas dhedhi soodh leun-dermyn yn-dann an hanow "Nellie Bly".
Avel skrifer, Nellie Bly a fogellas hy hwel y'n kynsa le war bewnansow benenes oberi. Hi a skrifas kevres a erthyglow hwithrus a-dro dhe venenes a ober yn weythvaow. Byttegyns, an paper nowodhow a dhallathas degemeres krodhvolyow a berghennow weythva a'y skrifans, ytho i a's movyas dhe folennow benenes yn kever dillas, lowartha, hag erel.
Hi a viajyas dhe Veksiko ha dalleth derivas ow tochya bewnans ha maner an dus veksikan. Bly a wre krodhvolas kargharans jornalyas leel awos ev dhe gabli governans Meksiko (hag o turantieth yn-dann Porfirio Díaz). An governans Meksiko a's godrosas gans kargharans, ytho hi a dhienkis an pow. Hi a wre kabli Díaz a vos turant owth arwaska an dus ha'n wask.
Derivas diskudha folji
[golegi | pennfenten]Bly a asas Pittsburgh Dispatch yn 1887 (wosa bos res moy a ober 'benenes') ha mos dhe Evrek Nowydh. Hi a wrug movya paper nowodhow Jospeh Pullitzer New York World dh'y ri soodh. Hi a dhallathas hwel yn-dann gel a fugya hy bos muskok rag hwithra derivasow a viluster ha dispresyans yn follji benenes orth Blackwell's Island.
Pan esa hi y'n folji, hi a wre previ plit euthyk hy honan. Wosa deg dydh, New York World a wovynnas hy dhe vos livrys. Hy derivas, dyllys wosa henna avel an lyver Ten Days in a Mad-House, o sewen vras. An folji a wrug amendyansow wosa hemma ha hi a dheuth ha bos benyn meur hy bri.
A-dro dhe'n Norvys
[golegi | pennfenten]Yn 1888, Bly a ros profyans dhe bennskrifer New York World y hwre kemeres viaj a-dro dhe'n Norvys yn le ages 80 dydh. Dhe 9:40 k.h. an 14ves mis Du 1889, hi a entras yn gorhel tan Augusta Victoria ha dalleth hy viaj 40,070 kilometer.
Hi a dhros gensi hy fows, hy hota, dillas nessa, ha sagh byghan gans daffar omwolghi hag erel. Hi a dhros brassa rann hy arghans (£200) yn sagh yn-kerghyn hy honna. Bly a viajyas heb koweth dre worholyon tan ha trenow. Displegyans a rosweythyow kapel yn-dann vor ha pellskrifa a asas Bly dhe dhanvon derivasow berr yn kever hy viaj. 72 dydh wosa diberth, dehwelys o hi dhe Evrek Nowydh.
Bewnans wosa henna
[golegi | pennfenten]Yn 1895, Bly a wrug demedhi gans gwrier ha milvilwas Robert Seaman. Hy o 31 hag ev o 73. Awos yeghes drog hy gour, hi a dhiberthas jornalieth ha dos ha bos penn Iron Clad Manufacturing Co (kompani a wrug kannys leth, fornow tomma, hag erel). Hi o deviser a ganna leth nowydh hag argh skoll dasadow. Mes, yn gwiryonedh, re guv o hi ha nyns o hy da gans erbysieth an weythva, ytho an weythva a veu bankskwattyes.
Bly a skrifas yn kever Keskerdh Gwiryow Ragleva rag Benenes yn 1913 yn-dann an bennlinen "Suffragists Are Men's Superiors". Yn Kynsa Bresel an Bys hi a skrifa erthyglow a-dro dhe Voward an Est. Bly o an kynsa benyn, hag onan a'n kynsa estrenyon, dhe weles an grugys bresel ynter Serbi hag Ostri. Hi a veu dalghennys pan veu hi kammgemerys rag aspier Bretennek.
An 27ves mis Genver, 1922, Bly a verwis a fagel skevens yn klavji St. Mark's, Evrek Nowydh, 57 hy bloodh.
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.